Το στίγμα της νωδότητας στην ποιότητα ζωής
Γράφει η Αγγελική Τζωρτζακάκη
Η απώλεια των φυσικών δοντιών έχει αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων καθώς δημιουργεί αισθητικά και λειτουργικά προβλήματα επιβαρύνοντας ταυτόχρονα και την γενική τους υγεία.
Εισαγωγή
Η νωδότητα, είτε μερική είτε ολική, αποτελεί ένα από τα πιο δυσάρεστα προβλήματα που καλείται ένας άνθρωπος να διαχειριστεί. Διάφορα είναι τα αίτια που μπορεί να την προκαλέσουν με κυριότερα την οδοντική τερηδόνα και την περιοδοντική νόσο ενώ στην συνέχεια ακολουθεί το οδοντικό τραύμα. Σημαντικές είναι οι επιπτώσεις της στην αισθητική και κατ’επέκταση στην αυτοπεποίθηση, στη λειτουργία μέσω διαταραχής στην ομιλία και τη μάσηση αλλά και στη γενική υγεία των ασθενών.
Νωδότητα και αυτοπεποίθηση
Όπως γίνεται αντιληπτό, η απώλεια φυσικών δοντιών υποβαθμίζει την αισθητική εικόνα των ατόμων. Όσο περισσότερα δόντια λείπουν τόσο περισσότερο αλλοιώνεται το προφίλ τους. Είναι λοιπόν λογικό, τα άτομα αυτά να αισθάνονται ντροπή και να διστάζουν να χαμογελάσουν, να φάνε και να μιλήσουν μπροστά σε άλλους. Αυτή η κατάσταση επιδρά αρνητικά στον ψυχικό τους κόσμο αφού χάνουν την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή τους. Παράλληλα εξαιτίας του φόβου του κοινωνικού στιγματισμού περιορίζουν τις διαπροσωπικές και κοινωνικές τους επαφές, κάτι που οδηγεί στον κοινωνικό τους αποκλεισμό και περιθωριοποίηση.
Νωδότητα και λειτουργικότητα
Λειτουργίες όπως η ομιλία και η μάσηση επηρεάζονται άμεσα και σε μεγάλο βαθμό από την απώλεια δοντιών:
· Νωδότητα και ομιλία
Όσον αφορά την ομιλία, όσο περισσότερα δόντια λείπουν τόσο μεγαλύτερη προσπάθεια καταβάλλεται κατά την φώνηση για τη σωστή προφορά των λέξεων. Άρα επηρεάζεται και εδώ η επικοινωνία και περιορίζεται η κοινωνική επαφή και αλληλεπίδραση.
· Νωδότητα και μάσηση
Η μάσηση δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη αφού η διάσπαση των τροφών καθίσταται δυσχερέστερη. Από σχετικές έρευνες προκύπτει ότι η ύπαρξη λιγότερων από 20 δόντια στον φραγμό δυσκολεύει την λειτουργία της μάσησης. Ειδικότερα ασθενείς αναφέρουν ότι σκληρές τροφές όπως τα καρότα, οι ξηροί καρποί ή τα μήλα είναι δύσκολο έως και αδύνατο να καταναλωθούν όπως προκύπτει από την έρευνα των Saintrain MV, De Souza EH. Η δυσκολία αυτή σχετίζεται και με την ατροφία του μασητήρα μυ, που ενώ φυσιολογικά είναι ένας παχύς μυς, με την απώλεια των δοντιών χάνει την δύναμή του και απαιτείται η άσκηση μεγαλύτερης δύναμης κατά τη δήξη. Αποτελέσματα αυτής της δυσλειτουργίας είναι να μειώνεται η απόλαυση κατά την κατανάλωση ενός γεύματος, να αλλοιώνεται η γεύση της τροφής και να αποκλείονται σημαντικές ομάδες τροφίμων από το καθημερινό διαιτολόγιό τους.
Νωδότητα και γενική υγεία
Είναι σαφές ότι η ολική ή μερική απώλεια δοντιών δρα αρνητικά τόσο στην ψυχική υγεία των ατόμων, όπως είδαμε προηγουμένως ,με την μείωση της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης όσο και στην σωματική τους. Όπως τονίστηκε παραπάνω οι νωδοί ασθενείς επιλέγουν συγκεκριμένες μόνο τροφές και αποκλείουν άλλες σημαντικές με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν από υποσιτισμό. Και αυτό γιατί μειώνεται η πρόσληψη σημαντικών θρεπτικών συστατικών λόγω μη επαρκούς κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και φυτικών ινών. Ταυτόχρονα, η μεγαλύτερη και ευκολότερη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών οξέων όπως και υδατανθράκων λόγω της μαλακής σύστασης τους ,έχει παρατηρηθεί ότι αυξάνει σε αρκετές περιπτώσεις τον κίνδυνο παχυσαρκίας καθώς και ασθενειών που συνδέονται με αυτήν όπως αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερλιπιδαιμία. Γενικότερα παθήσεις του καρδιαγγειακού (π.χ. εγκεφαλικό επεισόδιο), παθήσεις των νεφρών (π.χ. χρόνια νεφρική νόσος), γαστρεντερικές (π.χ. δωδεκαδακτυλικό έλκος) και αναπνευστικές διαταραχές (π.χ. αποφρακτική άπνοια ύπνου) συσχετίζονται με την απώλεια των φυσικών δοντιών.
Συμπερασματικά, η απώλεια δοντιών έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Για την αποφυγή οδοντικών απωλειών και των δυσάρεστων συνεπειών τους, θα πρέπει να παρέχεται σωστή και έγκαιρη ενημέρωση από τους οδοντιάτρους για οδηγίες στοματικής υγιεινής. Ταυτόχρονα θα πρέπει να προγραμματίζονται συχνές επανεξετάσεις στα πλαίσια πρόληψης και θεραπείας για την αποφυγή δημιουργίας ή και εξέλιξης βλαβών όπως τερηδόνων και περιοδοντικών νοσημάτων που οδηγούν σε νωδότητα. Τέλος, η καλή συνεργασία μεταξύ οδοντιάτρου και ασθενών και η ανάληψη προσωπικής ευθύνης από την μεριά των ασθενών κρίνονται αναγκαίες για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού.
Βιβλιογραφία
1)Anbarserri NM, Ismail KM, Anbarserri H, Alanazi D, AlSaffan AD, Baseer MA, Shaheen R. Impact of severity of tooth loss on oral-health-related quality of life among dental patients. J Family Med Prim Care. 2020 Jan 28;9(1):187-191. doi: 10.4103/jfmpc.jfmpc_909_19. PMID: 32110588; PMCID: PMC7014884.
2)Emami E, de Souza RF, Kabawat M, Feine JS. The impact of edentulism on oral and general health. Int J Dent. 2013;2013:498305. doi: 10.1155/2013/498305. Epub 2013 May 8. PMID: 23737789; PMCID: PMC3664508.
3)Saintrain MV, de Souza EH. Impact of tooth loss on the quality of life. Gerodontology. 2012 Jun;29(2):e632-6. doi: 10.1111/j.1741-2358.2011.00535.x. Epub 2011 Aug 24. PMID: 21883422.
4)Dikicier S, Atay A, Korkmaz C. Health-related quality of life in edentulous patients. J Med Life. 2021 Sep-Oct;14(5):683-689. doi: 10.25122/jml-2021-0277. PMID: 35027971; PMCID: PMC8742902.